Racisme pak je aan met plannen en middelen, niet alleen met voornemens
Vandaag vijftien jaar geleden beloofde België in het Zuid-Afrikaanse Durban om een interfederaal actieplan tegen discriminatie uit te werken. Politici moeten op federaal, regionaal en lokaal niveau de handen eindelijk in elkaar slaan om deze openstaande schuld in te lossen, schrijven Wouter Van Bellingen, Hakim Benichou en Thomas Peeters |
Wie? Directeur Minderhedenforum, woordvoerder Praktijktesten Nu en stafmedewerker Orbit.
Wat? Het interfederaal actieplan tegen homofoob en transfoob geweld van 2013 kan dienen als voorbeeld in de strijd tegen racisme.
De verschillende racistische uitspattingen van de afgelopen maanden roepen, na een eerste aanzet door staatssecretaris voor Gelijke Kansen Elke Sleurs (N- VA), om een vervolg. Anno 2016 vinden mensen die Mohamed of Ursula heten twee tot drie keer moeilijker werk dan Jan of Els met dezelfde competenties. Maar liefst 42 procent van de makelaars op de woonmarkt is bereid te discrimineren. Wetenschappelijk onderzoek van Unia toont aan dat discriminatie en racisme structurele praktijken zijn in ons land, die zowel laag- als hoogopgeleide mensen treffen. Verwerpelijk toch?
Achter de harde cijfers zitten schrijnende verhalen, zoals dat van Samira die haar naam in Cécile moest veranderen om uitgenodigd te worden voor een job in het Brusselse onderwijs (DS 26 januari) (http://www.standaard.be/cnt/dmf20160125_02090139). Samira is hoog opgeleid, heeft uitstekende referenties en is een voorbeeldfiguur voor heel wat jongeren met een migratieachtergrond.
Dat Samira een praktijktest moest doen om een vermoeden van discriminatie vast te stellen, is geen detail. Discriminatie bewijzen is zeer moeilijk. Net daarom zijn praktijktesten een nuttig instrument, dat deel moet uitmaken van een effectief interfederaal actieplan op het vlak van onderwijs, werken en wonen. De federale en Vlaamse resoluties van 2015 om racisme op de arbeidsmarkt aan te pakken, waren een stap in de goede richting, maar zijn onvoldoende. Om discriminatie effectief te bestrijden, moeten de politici een versnelling hoger schakelen.
Eigenbelang
Die versnelling is ook nodig in andere domeinen, zoals sport, vrije tijd, media en in het bijzonder de digitale media waar niet weinigen de meest discriminerende commentaren leveren. Het is nodig om de praktijk te testen,
maar ook om ze te veranderen. Omdat racisme in alle domeinen van de samenleving voorkomt, is het dan ook een verantwoordelijkheid van alle overheden samen. De federale overheid, de regionale en lokale besturen overleggen daarom best over een gezamenlijke strategie en aanpak, zoals ze dat in 2013 gedaan hebben om geweld tegen holebi’s en transgenders te bestrijden. De uitwerking van het plan dient voorts te gebeuren in samenwerking met het middenveld en de zelforganisaties.
In Vlaanderen laat de wet toe om het gelijkekansenbeleid uit te breiden naar etnisch-culturele achtergrond en levensbeschouwing/geloof. De respectievelijke administraties van de bevoegde ministers, het interfederaal orgaan Unia, het middenveld en de zelforganisaties kunnen het actieplan uitvoeren. We kunnen daarbij leren uit eerdere actieplannen tegen racisme in andere Europese landen, en uit het actieplan tegen homofoob en transfoob geweld: de evaluatie van deze plannen toonde aan dat het belangrijk is de nodige budgetten te voorzien én een realistische uitvoeringstermijn te bepalen, zodat de uitvoering een succes wordt.
Niet alleen wordt zo eindelijk een belofte van de antiracismeconferentie in Durban ingelost, er zijn ook wettelijke redenen, morele redenen en redenen van welbegrepen eigenbelang om het te doen. Het eerste artikel van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens stelt: ‘Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren.’ Wie racisme en xenofobie toelaat, raakt aan een kernwaarde van de rechtsstaat en democratie. En er is het welbegrepen eigenbelang: een samenleving die plaats biedt aan iedereen, presteert beter dan een samenleving die uitsluit.
Mee ondertekend door Cavaria en Rosa. Praktijktesten Nu, een samenwerkingsverband van het Minderhedenforum, Kif Kif, Ella vzw, Vlaamse Jeugdraad, Uit De Marge, Samenlevingsopbouw Antwerpen, Hand in Hand en het Vlaams Huurdersplatform.